Uit NaarderNieuws 1 februari 2121
100-jaar oude woningen juist cultuurhistorische waarde
Bij het inrijden van de straat vlak buiten de vesting zijn de spandoeken goed te zien: ‘100 jaar Huibert van Eijken, wij weten niet van wijken.’ Buurtbewoners slaan de handen ineen en strijden voor het behoud van hun geliefde huurwoningen, die mogelijk plaats gaan maken voor nieuwbouw.
De 42 huurwoningen in de Huibert van Eijkenstraat waar het om gaat zijn eigendom van Woningstichting Naarden (WSN). Zij onderzoekt al enkele jaren de mogelijkheden voor de sloop en nieuwbouw van de woningen. Een haalbaarheidsstudie van de Woningstichting zal eind 2022 afgerond zijn, maar de huurders hopen met deze actie al eerder tot een uitkomst te komen en springen op de barricade. “Het merendeel van de bewoners, zo’n 95 procent, is tegen de sloop van de woning”, vertellen buurtbewoners Henk Veenendaal en Hélène Swaan.
Voor huisnummers 51 tot en met 94 kwam de sloophamer in september 2017 voor het eerst in beeld. Huisbaas WSN stelt dat de woningen de renovatie niet meer waard zijn, op relatief te veel grond staan en dat er bij nieuwbouw op de vrijkomende grond 25 woningen meer gebouwd kunnen worden dan in de huidige situatie. In de eerste onderzoeken naar de mogelijkheid van nieuwbouw kreeg Veenendaal al een ontwerp te zien, gemaakt door een toenmalig architectenbureau. Ter indicatie heeft hij zo goed als hij zich kan herinneren dat ontwerp in 3D nagemaakt, om te laten zien hoe de wijk zou gaan veranderen. “In de tekeningen die ik heb gezien wilden ze de woningen overdwars bouwen en niet in de lengte zoals nu”, ligt hij toe. “Ook zou er hoogbouw komen in het midden van de straat, ongeveer 3 etages hoog.”
Huidige situatie - 3D impressie 2017
uit: Herstructurering Huibert van Eijkenstraat, 2017
Eerste voorstel WSN nieuwbouw Huibert van Eijkenstraat.
Drie verdiepingen met appartementen
Cultuurhistorische waarde
De bewoners zijn daarop meteen actie gekomen. Het is ze niet alleen te doen om de fijne ligging van de woningen en de ontzettend diepe tuinen, of het feit dat ze bij nieuwbouw naar een (tijdelijke) andere woning zouden moeten verhuizen. De voornaamste redenen zijn de historie van de wijk, het woonplezier in de authentieke huizen en de sfeer van de straat. “Dit jaar bestaat de straat precies 100 jaar”, legt Veenendaal uit. “Vroeger mocht hier, buiten de vesting, niet gebouwd worden. Tot er destijds toch werd besloten er te gaan bouwen en dit zijn de eerste stenen huizen buiten de vesting. Dat heeft een historische waarde.”
In maart 2020 heeft Monumenten Advies Bureau (MAB) in Nijmegen in opdracht van de gemeente Gooise Meren onderzoek gedaan naar de cultuurhistorische waarde van de woningen.
Uit het rapport:
‘Naarden werd in die tijd geplaagd door een nijpende woningnood in de Vesting, alwaar 3160 personen woonden in 624 woningen, waarvan meerdere woningen dubbel- of zelfs drievoudig bewoond werden. Het spreekt voor zich dat de gemeente het Koninklijk Besluit van 1920 met beide handen aangreep om zo snel mogelijk in het vrij gegeven gebied te starten met de bouw van arbeiderswoningen. De Bouwvereniging Volksbelang kreeg daarop toestemming om aan de vanuit de buurtschap bij de molen de Hoop doorgetrokken Huibert van Eijkenstraat in eerste aanleg een complex van dertig woningen te realiseren, (ontworpen door de Naardense architect L. Streefkerk). Dit plan is in 1921 voltooid.’
‘Cultuurhistorische aspecten bij toekomstige ruimtelijke ontwikkeling zoveel mogelijk als uitgangspunt nemen en voor de wijk behouden’
In de uitgebreide analyse van MAB wordt aanbevolen om de als cultuurhistorische hoog-waardevol beoordeelde aspecten bij toekomstige ruimtelijke ontwikkeling zoveel mogelijk als uitgangspunt te nemen en voor de wijk te behouden. Ook valt te overwegen deze als gemeentelijk monument te beschermen, zo leest het rapport. Veenendaal: “Een zeer positief rapport voor de bewoners over de stedenbouwkundige en architectonische waarde, herkenbaarheid en zeldzaamheid van de straat.”
Renovatie enige oplossing
Ondanks de positieve conclusies uit het rapport wil WSN de huidige woningen platgooien en nieuwbouw realiseren. WSN heeft het onderzoek van MAB door bureau SteenhuisMeurs onder de loep laten nemen, waarbij de positieve conclusies van het rapport van MAB volledig onderuit worden gehaald.
WSN geeft aan dat de woningen op dit moment niet aan de norm van deze tijd voldoen. Sloop en nieuwbouw lijkt daarbij de enige optie, sinds renovatie volgens het eerste onderzoek uit 2017 te veel geld zou kosten. Veenendaal: “De plannen van WSN om de woningen te renoveren zou 100.000 euro per woning gaan kosten. Dat is alsof je ze met goud moet bekleden”. Volgens hem is die berekening van WSN gemaakt op basis van het duurste architectenbureau’s (Architectenbureau FKG) van Nederland, en volgens Veenendaal een bewuste keuze van WSN waardoor het advies om te renoveren zo slecht mogelijk uit de verf komt. Maar zo veel geld hoeft de renovatie volgens de bewoners helemaal niet te kosten. Veenendaal: “We hebben zelf onderzoek laten doen en komen daarbij uit op een bedrag minder dan de helft per renovatie van een woning om ze te laten voldoen aan de eisen van deze tijd. Dus isolatie, nieuwe ramen en kozijnen en nieuwe dakkapellen, want die er nu op staan zijn van zeer slechte kwaliteit.”
‘We gaan ervan uit dat de opdracht is geweest om het zo goedkoop mogelijk te doen’
En dan hopen de bewoners dat de renovatie op een manier gebeurt dat de woningen nog tientallen jaren vooruit kunnen. Ruim 30 jaar geleden zijn de woningen ook gerenoveerd, maar dat is toen volgens de bewoners op een slechte manier gedaan. Ook heeft WSN vorig jaar de buitenkant van de huizen rondom geschilderd, maar ook hier zijn de bewoners niet over te spreken. “Het is lapwerk”, aldus Veenendaal. “Binnen anderhalf jaar komen daar alweer gebreken naar voren.” Of dit een strategische zet is van de woningbouwvereniging om aan te sturen op nieuwbouw is volgens Veenendaal aannemelijk. “We gaan ervan uit dat de opdracht is geweest om het zo goedkoop mogelijk te doen, zodat het er voorlopig even goed uit zou zien. Maar het is op een schandalige manier geschilderd, om van te huilen.”
Bewoners Veenendaal en Swaan hebben ook contact met enkele gemeenteraadsleden, waarvan een aantal inzien dat er iets gedaan zou kunnen worden om de huizen te behouden. “Zoals het nu gaat is de woningstichting bezig met wanbeleid, waarbij ze de woningen dusdanig laten verpauperen dat ze gesloopt moeten worden.” Zij vinden dat de 100-jarige straat qua schoonheid en cultuur-historische waarde niet de sloop, maar eerder het Predicaat Koninklijk verdient.
Of de gemeente Gooise Meren de woningen gemeentelijke bescherming - in de vorm van monumentenstatus - gaat geven is nog niet duidelijk. De uitkomsten van het onderzoek vormen onderwerp van gesprek met de bewoners en woningstichting en worden meegewogen in de uiteindelijke besluitvorming van het college.